Osteoporoza to przewlekła choroba kości, która prowadzi do ich osłabienia i zwiększa ryzyko złamań. Złamania mogą wystąpić nawet po niewielkich urazach, takich jak upadek z wysokości własnego ciała. Choroba ta rozwija się stopniowo i często nie daje wyraźnych objawów, dopóki nie dojdzie do pierwszego złamania. Wyróżnia się dwa główne typy osteoporozy: pierwotną, która występuje najczęściej u kobiet po menopauzie i starszych mężczyzn, oraz wtórną, będącą wynikiem innych chorób lub stosowania niektórych leków.

Wiele czynników może zwiększać ryzyko osteoporozy. Należą do nich uwarunkowania genetyczne, wiek, płeć żeńska oraz niska masa ciała. Również styl życia ma duże znaczenie – niewystarczająca ilość wapnia i witaminy D w diecie, palenie papierosów, nadmierne spożywanie alkoholu, brak aktywności fizycznej i siedzący tryb życia mogą przyczyniać się do rozwoju choroby. Ponadto, niektóre schorzenia, takie jak cukrzyca, choroby tarczycy, reumatoidalne zapalenie stawów czy choroby nerek, także mogą wpływać na osłabienie kości. Stosowanie niektórych leków, np. glikokortykosteroidów, również zwiększa ryzyko osteoporozy.

Aby zdiagnozować osteoporozę, lekarz może zalecić badanie densytometryczne (DXA), które ocenia gęstość mineralną kości. Dodatkowo mogą być wykonywane inne badania obrazowe, takie jak rentgen czy tomografia komputerowa, jeśli istnieją wątpliwości diagnostyczne. Czasem pomocne są także badania laboratoryjne, które pozwalają wykryć ewentualne choroby przyczyniające się do utraty masy kostnej.

Rozpoznanie osteoporozy opiera się na analizie wyników badań oraz ocenie czynników ryzyka. Często stosuje się kalkulator FRAX, który pozwala oszacować prawdopodobieństwo złamania w ciągu najbliższych 10 lat. Nawet jeśli wynik badania densytometrycznego nie wskazuje na osteoporozę, ale pacjent doznał złamania niskoenergetycznego, może to sugerować osłabienie kości wymagające dalszej diagnostyki i postępowania.

Leczenie osteoporozy polega przede wszystkim na zmianie stylu życia. Ważne jest dostarczenie organizmowi odpowiedniej ilości wapnia i witaminy D, które wspierają zdrowie kości. Najlepszym źródłem wapnia są mleko i jego przetwory, a także niektóre warzywa i produkty wzbogacone w ten składnik. Witaminę D organizm może syntetyzować pod wpływem światła słonecznego, ale w wielu przypadkach konieczna jest jej suplementacja, szczególnie u osób starszych i w okresie zimowym.

Aktywność fizyczna jest kluczowa w profilaktyce osteoporozy. Regularne ćwiczenia, takie jak spacery, trening oporowy czy joga, pomagają utrzymać mocne kości i poprawiają koordynację, co zmniejsza ryzyko upadków. Ważne jest także dbanie o bezpieczeństwo w domu – unikanie śliskich powierzchni, odpowiednie oświetlenie i stosowanie pomocy ortopedycznych mogą zapobiec upadkom i urazom.

W przypadku złamań konieczna może być rehabilitacja, która pozwala na stopniowy powrót do sprawności. Unikanie długiego unieruchomienia jest istotne, aby nie pogłębiać osłabienia kości. Ćwiczenia wzmacniające mięśnie i poprawiające równowagę powinny być wprowadzane stopniowo, pod okiem specjalisty.

Osteoporoza to choroba, której można zapobiegać, a jej wczesne wykrycie pozwala na podjęcie działań ograniczających ryzyko złamań. Jeśli masz wątpliwości lub należysz do grupy ryzyka, skonsultuj się z lekarzem, aby ocenić stan swoich kości i dowiedzieć się, jak możesz zadbać o ich zdrowie.