Nerki pełnią kluczową rolę w funkcjonowaniu organizmu – filtrują krew, usuwają toksyny, regulują gospodarkę wodno-elektrolitową i kwasowo-zasadową oraz uczestniczą w produkcji hormonów. Ich uszkodzenie może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, dlatego wczesne rozpoznanie i odpowiednie leczenie są niezwykle istotne. Choroby nerek mogą mieć charakter ostry lub przewlekły, a ich przyczyny bywają różnorodne – od infekcji po choroby autoimmunologiczne czy metaboliczne.

Ostre uszkodzenie nerek

Ostre uszkodzenie nerek (AKI) to nagłe pogorszenie ich funkcji, prowadzące do zaburzeń wydalania produktów przemiany materii i utrzymania równowagi wodno-elektrolitowej. Może wynikać z odwodnienia, niedokrwienia nerek, działania toksyn, infekcji lub ciężkich chorób ogólnoustrojowych. Objawia się spadkiem ilości wydalanego moczu, obrzękami, nadciśnieniem tętniczym i zaburzeniami metabolicznymi.

Przewlekła choroba nerek

Przewlekła choroba nerek (PChN) to postępujące upośledzenie funkcji nerek trwające co najmniej trzy miesiące. Najczęstsze przyczyny to nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, przewlekłe choroby zapalne nerek oraz niektóre choroby genetyczne. PChN może przez długi czas przebiegać bezobjawowo, a jej pierwsze sygnały to m.in. uczucie zmęczenia, osłabienie, obrzęki, nadciśnienie i zmiany w ilości wydalanego moczu. W zaawansowanym stadium może prowadzić do konieczności dializoterapii lub przeszczepienia nerki.

Choroby kłębuszków nerkowych

Kłębuszki nerkowe to struktury odpowiedzialne za filtrowanie krwi. Ich uszkodzenie może prowadzić do zespołu nerczycowego lub nefrytycznego. Choroby kłębuszków mogą mieć podłoże autoimmunologiczne, jak np. kłębuszkowe zapalenie nerek, które może być powikłaniem infekcji lub chorób układowych, takich jak toczeń rumieniowaty. Charakterystyczne objawy to białkomocz, krwiomocz, nadciśnienie i obrzęki.

Cewkowo-śródmiąższowe choroby nerek

Choroby cewkowo-śródmiąższowe obejmują uszkodzenia kanalików nerkowych i otaczającej je tkanki. Mogą być wywołane przez infekcje, reakcje alergiczne na leki, choroby autoimmunologiczne lub przewlekłe stany zapalne. Przebiegają z zaburzeniami zagęszczania moczu, nadmiernym wydalaniem białek oraz utratą elektrolitów, co może prowadzić do odwodnienia i osłabienia organizmu.

Tubulopatie

Tubulopatie to grupa chorób polegających na zaburzeniach funkcji cewek nerkowych, które mogą być wrodzone lub nabyte. Prowadzą do nieprawidłowego wchłaniania elektrolitów, cukrów lub aminokwasów, co skutkuje m.in. kwasicą metaboliczną, osłabieniem mięśni, zaburzeniami gospodarki wapniowo-fosforanowej czy kamicą nerkową.

Kamica nerkowa

Kamica nerkowa to schorzenie polegające na tworzeniu się złogów (kamieni) w układzie moczowym. Przyczyną może być nieodpowiednia dieta, odwodnienie, zakażenia dróg moczowych lub zaburzenia metaboliczne. Kamienie mogą blokować odpływ moczu i powodować silne bóle (tzw. kolka nerkowa), krwiomocz oraz nawracające infekcje.

Nefropatia zaporowa

Nefropatia zaporowa to uszkodzenie nerek wynikające z przewlekłego utrudnienia odpływu moczu, np. w wyniku przerostu gruczołu krokowego, kamicy, nowotworów lub wad anatomicznych. Długotrwałe zastoje moczu mogą prowadzić do uszkodzenia miąższu nerkowego i przewlekłej niewydolności nerek.

Zakażenia układu moczowego

Infekcje układu moczowego (ZUM) to jedne z najczęstszych chorób nerek, zwłaszcza u kobiet. Mogą obejmować pęcherz moczowy (zapalenie pęcherza) lub nerki (odmiedniczkowe zapalenie nerek). Objawiają się bólem podczas oddawania moczu, częstym parciem na pęcherz, gorączką i bólem w okolicy lędźwiowej. Nieleczone infekcje mogą prowadzić do uszkodzenia nerek.

Torbiele nerek

Torbiele nerek to wypełnione płynem struktury, które mogą być pojedyncze i niegroźne lub stanowić objaw choroby wielotorbielowatej nerek – schorzenia genetycznego prowadzącego do stopniowego upośledzenia ich funkcji. Torbiele mogą powodować ból, nadciśnienie oraz zwiększać ryzyko zakażeń i krwawień.

Profilaktyka chorób nerek

Aby zmniejszyć ryzyko chorób nerek, warto stosować się do kilku podstawowych zasad:

• regularnie kontrolować ciśnienie tętnicze i poziom cukru we krwi,
• dbać o odpowiednie nawodnienie organizmu,
• unikać nadmiernego spożycia soli i białka zwierzęcego,
• ograniczyć stosowanie leków mogących uszkadzać nerki (np. niesteroidowych leków przeciwzapalnych),
• prowadzić aktywny tryb życia i unikać nadwagi,
• regularnie wykonywać badania moczu i oznaczać poziom kreatyniny we krwi, zwłaszcza jeśli występują czynniki ryzyka chorób nerek.

Choroby nerek mogą rozwijać się skrycie przez długi czas, dlatego tak ważne są regularne badania kontrolne i zdrowy styl życia. Jeśli pojawiają się objawy sugerujące problem z nerkami, warto jak najszybciej skonsultować się z lekarzem.