Zapalenie oskrzeli to powszechna infekcja układu oddechowego, której najczęstszym objawem jest kaszel – suchy lub z odkrztuszaniem wydzieliny. Zazwyczaj towarzyszy mu uczucie rozbicia, gorączka, a czasem świsty czy furczenia, które można usłyszeć podczas badania. Choć objawy bywają uciążliwe, w większości przypadków choroba nie wymaga skomplikowanych badań diagnostycznych ani stosowania antybiotyków.

Czym jest zapalenie oskrzeli i jak długo trwa?
W zależności od czasu trwania choroby wyróżniamy ostre (do 3 tygodni), podostre (3–8 tygodni) oraz przewlekłe (ponad 8 tygodni) zapalenie oskrzeli. Ostre zapalenie oskrzeli, najczęściej powodowane przez wirusy, dotyka zarówno dzieci, jak i dorosłych, szczególnie w chłodniejszych miesiącach. Objawia się kaszlem, który na początku jest suchy, a z czasem staje się mokry, z odkrztuszaniem wydzieliny. U niektórych osób kaszel może być na tyle intensywny, że zaburza sen lub powoduje wymioty.

Podostre zapalenie oskrzeli może wystąpić po przebytej infekcji, jako wynik nadreaktywności oskrzeli. Przewlekłe zapalenie, często związane z paleniem tytoniu lub zanieczyszczeniem środowiska, charakteryzuje się długotrwałym, nawracającym kaszlem.

Przyczyny zapalenia oskrzeli
W większości przypadków zapalenie oskrzeli jest wywoływane przez wirusy, takie jak rynowirusy, wirusy grypy, RSV czy koronawirusy. Infekcje bakteryjne są znacznie rzadsze i dotyczą mniej niż 10% przypadków. Szczególną rolę odgrywają bakterie atypowe, jak Mycoplasma pneumoniae, czy bakteria odpowiedzialna za krztusiec (Bordetella pertussis), która może powodować przewlekający się kaszel, nawet u osób szczepionych.

Mimo różnorodności potencjalnych patogenów, zazwyczaj nie wykonuje się badań mających na celu ich identyfikację, ponieważ w większości przypadków nie wpływa to na przebieg leczenia.

Najczęstsze objawy
Podstawowym symptomem zapalenia oskrzeli jest kaszel, któremu może towarzyszyć gorączka, uczucie osłabienia, ból mięśni oraz wydzielina z dróg oddechowych, która zmienia kolor od białego do żółtego lub zielonkawego. U niektórych osób pojawiają się także świsty lub trudności w oddychaniu. Objawy zwykle ustępują w ciągu tygodnia, ale kaszel może utrzymywać się jeszcze przez kilka tygodni.

Kiedy udać się do lekarza?
Należy skonsultować się z lekarzem, jeśli pojawią się duszności, ból w klatce piersiowej nasilający się przy wdechu, utrzymująca się gorączka powyżej 38°C, lub gdy objawy nie ustępują po tygodniu. Jeśli kaszel trwa ponad trzy tygodnie, a zwłaszcza gdy jest uporczywy w nocy, warto zbadać się w kierunku innych przyczyn, takich jak astma czy refluks żołądkowo-przełykowy.

Diagnoza i leczenie
W większości przypadków wystarczające jest dokładne badanie fizykalne. Dodatkowe badania, takie jak zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej, są zalecane tylko w celu wykluczenia zapalenia płuc. Antybiotyki stosuje się jedynie w rzadkich sytuacjach, gdy istnieje podejrzenie zakażenia bakteryjnego. Standardowe leczenie skupia się na łagodzeniu objawów, takich jak kaszel i gorączka.

Profilaktyka zapalenia oskrzeli
Zdrowy tryb życia, regularne spacery na świeżym powietrzu i unikanie przegrzewania się mogą zmniejszyć ryzyko infekcji. Szczepienia przeciwko grypie i krztuścowi również odgrywają ważną rolę w zapobieganiu zapaleniom oskrzeli. Osoby palące tytoń powinny rozważyć jego rzucenie, aby ograniczyć wpływ szkodliwych czynników na drogi oddechowe.

Jeśli masz pytania lub obawiasz się, że możesz mieć zapalenie oskrzeli, skonsultuj się z lekarzem, aby omówić swoje objawy i ustalić najlepszy plan postępowania.