Ostre zapalenie gardła i migdałków, znane również jako angina, to infekcja błony śluzowej gardła, często obejmująca migdałki podniebienne. Choroba ta może być wywołana zarówno przez wirusy, jak i bakterie, a jej objawy oraz sposób leczenia zależą od czynnika sprawczego.

Przyczyny i sposób zakażenia
U dorosłych dominującą przyczyną zapalenia gardła są wirusy (90–95%), podczas gdy u dzieci często wywołują je bakterie, głównie Streptococcus pyogenes (paciorkowiec grupy A). Rzadziej występują inne bakterie, takie jak Fusobacterium necrophorum, które mogą być powodem przewlekających się lub nawracających infekcji.

Infekcja przenosi się drogą kropelkową lub przez bezpośredni kontakt z wydzieliną z górnych dróg oddechowych osoby chorej lub nosiciela. Najwięcej zachorowań odnotowuje się późną jesienią, zimą i wczesną wiosną, a szczególnymi czynnikami ryzyka są bliski kontakt z chorymi, wiek od 5 do 15 lat oraz osłabiony układ odpornościowy.

Objawy charakterystyczne dla różnych przyczyn
Angina bakteryjna, zwłaszcza spowodowana przez paciorkowce, objawia się nagłym początkiem choroby z silnym bólem gardła, gorączką przekraczającą 38°C, bólem głowy oraz obrzękiem i zaczerwienieniem migdałków. Na migdałkach często pojawia się ropny nalot, a języczek podniebienny staje się obrzęknięty i krwistoczerwony. Charakterystyczne są także tkliwe, powiększone węzły chłonne szyjne. W odróżnieniu od infekcji wirusowych, w przypadku anginy bakteryjnej nie występuje kaszel ani katar.

Zapalenie wirusowe zazwyczaj powoduje łagodniejszy ból gardła, któremu mogą towarzyszyć bóle mięśni, chrypka, zapalenie spojówek, katar czy kaszel. W przypadku mononukleozy zakaźnej (wywoływanej przez wirusa EBV) dochodzi do uogólnionego powiększenia węzłów chłonnych oraz śledziony.

Diagnostyka i leczenie
Rozpoznanie anginy opiera się głównie na wywiadzie oraz badaniu klinicznym. W przypadkach podejrzenia zakażenia paciorkowcowego pomocne są szybkie testy na obecność antygenu paciorkowca lub posiew z wymazu z gardła. Testy te pozwalają potwierdzić lub wykluczyć konieczność zastosowania antybiotyku.

Infekcje wirusowe zwykle ustępują samoistnie w ciągu 3–7 dni i nie wymagają antybiotykoterapii. W przypadku anginy bakteryjnej, szczególnie wywołanej przez paciorkowce, stosuje się antybiotyki, takie jak penicylina. Leczenie to nie tylko skraca czas trwania objawów, ale także zmniejsza ryzyko powikłań.

Powikłania i zapobieganie
Powikłania anginy paciorkowcowej mogą obejmować ropnie okołomigdałkowe, zapalenie węzłów chłonnych, a w rzadkich przypadkach gorączkę reumatyczną lub ostre zapalenie nerek. W zakażeniach wywołanych przez Fusobacterium necrophorum może dojść do groźnych powikłań, takich jak zespół Lemierre’a.

Profilaktyka anginy obejmuje unikanie kontaktu z chorymi, szczególnie w sezonie infekcyjnym, oraz przestrzeganie zasad higieny. Warto również dbać o wzmocnienie odporności poprzez zdrową dietę i regularną aktywność fizyczną.

Jeśli występują objawy silnego bólu gardła, gorączki lub inne niepokojące dolegliwości, skontaktuj się z lekarzem, aby uzyskać odpowiednią diagnozę i leczenie.