Astma to przewlekła choroba dróg oddechowych charakteryzująca się stanem zapalnym, który prowadzi do zmiennego nasilenia obturacji oskrzeli, objawiającej się dusznością, świszczącym oddechem, kaszlem i uczuciem ściskania w klatce piersiowej. Objawy te występują napadowo, a ich nasilenie zmienia się w czasie. Główne mechanizmy choroby to skurcz mięśni gładkich oskrzeli, obrzęk błony śluzowej oraz produkcja czopów śluzowych, które ograniczają przepływ powietrza.

Astma może mieć różne przyczyny i postacie. Wyróżnia się astmę alergiczną, która często zaczyna się w dzieciństwie i jest związana z uczuleniem na alergeny, oraz astmę niealergiczną, zazwyczaj rozwijającą się u dorosłych. Istnieją także fenotypy astmy, takie jak astma o późnym początku, z utrwaloną obturacją oskrzeli czy współistniejąca z otyłością. Kluczową rolę w rozwoju choroby odgrywają limfocyty T i cytokiny, które wywołują reakcję zapalną i zmiany w strukturze oskrzeli.

Objawy astmy mogą występować rzadko lub często, zależnie od nasilenia choroby. Duszność (często wydechowa), świszczący oddech, napadowy kaszel i uczucie ściskania w klatce piersiowej to najbardziej charakterystyczne dolegliwości. Objawy nasilają się w kontakcie z czynnikami wyzwalającymi, takimi jak alergeny, wysiłek fizyczny, infekcje dróg oddechowych, zanieczyszczenia powietrza czy stres emocjonalny. Astma alergiczna często współwystępuje z alergicznym nieżytem nosa. W bardzo ciężkich zaostrzeniach może dochodzić do zagrażającej życiu niewydolności oddechowej.

Rozpoznanie astmy opiera się na ocenie objawów i badaniach czynnościowych płuc. Spirometria pozwala na wykrycie obturacji oskrzeli, a próby rozkurczowe potwierdzają jej odwracalność. Monitorowanie szczytowego przepływu wydechowego (PEF) może ujawnić dobowe zmiany w przepływie powietrza. W diagnostyce wykorzystuje się także testy wykrywające alergię, gazometrię i badania radiologiczne klatki piersiowej. Astmę należy różnicować z innymi chorobami powodującymi podobne objawy, takimi jak przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP), niewydolność serca czy rozstrzenie oskrzeli.

Astma ma różny przebieg – od łagodnego do ciężkiego. Choroba może nawracać po okresach remisji, zwłaszcza jeśli nie jest odpowiednio kontrolowana. Długotrwałe, nieleczone zapalenie może prowadzić do trwałych zmian strukturalnych w oskrzelach i utrwalenia obturacji, co utrudnia leczenie.

Jeżeli masz objawy sugerujące astmę, takie jak duszność, świsty czy napadowy kaszel, skonsultuj się z lekarzem. Wczesne rozpoznanie i odpowiednie leczenie pozwalają na skuteczną kontrolę objawów i poprawę jakości życia. Dbaj o swoje zdrowie – zgłoś się na badanie!