Anemia to stan, w którym w organizmie występuje zmniejszone stężenie hemoglobiny, białka odpowiedzialnego za transport tlenu w krwinkach czerwonych. Może jej towarzyszyć obniżona liczba erytrocytów (krwinek czerwonych) lub inne zaburzenia ich funkcji. Hemoglobina zawarta w erytrocytach dostarcza tlen do wszystkich komórek organizmu, a jej niedobór prowadzi do niedotlenienia tkanek i licznych objawów.

Przyczyny anemii
Anemia może wynikać z:

1. Zaburzonej produkcji erytrocytów w szpiku kostnym, co bywa skutkiem niedoboru żelaza, witaminy B12, kwasu foliowego, czy uszkodzenia szpiku (aplazja, hipoplazja).
2. Utraty krwi, np. wskutek krwawień z przewodu pokarmowego, układu moczowego, czy urazów.
3. Przyspieszonego rozpadu erytrocytów (hemolizy), który może być wywołany wadami genetycznymi, infekcjami, czy reakcjami immunologicznymi.

Rodzaje niedokrwistości

• Z niedoboru żelaza: Najczęstszy typ anemii, wynikający z niewystarczającej ilości żelaza w diecie, zwiększonego zapotrzebowania (np. ciąża) lub przewlekłych krwawień. Objawia się osłabieniem, bladością skóry i łamliwością paznokci. Leczenie polega na suplementacji żelaza i usunięciu przyczyny niedoboru.
• Megaloblastyczna: Spowodowana niedoborem witaminy B12 lub kwasu foliowego. Objawy obejmują osłabienie, zaburzenia czucia i problemy neurologiczne. Najczęściej występuje u osób z chorobą Addisona-Biermera, wynikającą z zaburzeń wchłaniania witaminy B12.
• Hemolityczna: Wywołana nadmiernym rozpadem krwinek czerwonych. Objawia się żółtaczką, ciemnym moczem i ogólnymi objawami anemii. Przyczyny mogą być wrodzone (np. sferocytoza) lub nabyte (np. infekcje).
• Pokrwotoczna: Wynika z utraty krwi w wyniku krwotoku ostrego lub przewlekłego. Leczenie obejmuje uzupełnienie niedoborów oraz opanowanie źródła krwawienia.
• Z chorób przewlekłych: Występuje w chorobach autoimmunologicznych, nowotworach, zakażeniach przewlekłych czy chorobach nerek. Leczenie opiera się na terapii choroby podstawowej.
• Aplastyczna: Wynikająca z niewydolności szpiku kostnego, prowadzi do zmniejszenia liczby wszystkich rodzajów komórek krwi. Może objawiać się podatnością na infekcje, skłonnością do siniaków i krwawień.

Objawy anemii
Osoby z anemią skarżą się na osłabienie, szybkie męczenie się, duszność podczas wysiłku, zawroty głowy i bladość skóry. U dzieci może występować problem z koncentracją, a u dorosłych - kołatania serca. Objawy specyficzne dla różnych rodzajów anemii to m.in. żółtaczka przy anemii hemolitycznej czy zaburzenia neurologiczne w niedokrwistości z niedoboru witaminy B12.

Diagnostyka anemii
Podstawowym badaniem jest morfologia krwi, która pozwala ocenić poziom hemoglobiny, liczbę erytrocytów i wskaźniki ich wielkości oraz zawartości hemoglobiny. Dalsze badania, takie jak poziom żelaza, ferrytyny, witaminy B12 czy badania genetyczne, pomagają określić przyczynę anemii.

Dieta wspierająca leczenie anemii
Produkty bogate w żelazo (czerwone mięso, jaja, nasiona roślin strączkowych, zielone warzywa) wspierają walkę z anemią. Warto spożywać je w towarzystwie produktów bogatych w witaminę C, co poprawia przyswajalność żelaza. Unikanie kawy i herbaty podczas posiłków także sprzyja wchłanianiu tego pierwiastka.

Jeśli zauważasz u siebie objawy anemii, skonsultuj się z lekarzem. Wczesna diagnoza i odpowiednie leczenie mogą zapobiec powikłaniom i poprawić jakość życia.