Migdałki są częścią układu odpornościowego, pełniąc istotną funkcję w ochronie organizmu przed infekcjami. Stanowią element pierścienia chłonnego Waldeyera, który zawiera migdałki podniebienne, gardłowe, językowe i trąbkowe. Ze względu na swoją lokalizację w gardle są one w stałym kontakcie z drobnoustrojami ze środowiska zewnętrznego, co czyni je podatnymi na stany zapalne. Zapalenie migdałków to częsta dolegliwość, dotykająca zarówno dzieci, jak i dorosłych.
Zapalenie migdałków, zwane także anginą, może być spowodowane przez wirusy, bakterie, grzyby, a w rzadkich przypadkach pierwotniaki. U dzieci dominują zakażenia wirusowe, które cechują się łagodniejszym przebiegiem i samoistnie ustępują w ciągu kilku dni. U dorosłych częstsze są zakażenia bakteryjne, zwykle wywoływane przez paciorkowca β-hemolizującego grupy A (Streptococcus pyogenes). Bakterie te odpowiadają za najbardziej charakterystyczną formę choroby – anginę ropną, która wymaga szybkiej interwencji lekarskiej.
Typowe objawy zapalenia migdałków różnią się w zależności od etiologii. Przy zakażeniach wirusowych występują umiarkowany ból gardła, zapalenie spojówek, katar, kaszel, niewielka gorączka lub normalna temperatura ciała. W przypadkach bakteryjnych objawy są bardziej nasilone: silny ból gardła utrudniający połykanie, wysoka gorączka (>38°C), powiększenie i bolesność węzłów chłonnych szyjnych, a także charakterystyczne naloty ropne na migdałkach. Dodatkowo język chorego może przybierać wygląd malinowy, a błona śluzowa gardła staje się mocno przekrwiona i obrzęknięta.
Szczególną postacią bakteryjnego zapalenia migdałków jest angina Plauta i Vincenta, która dotyka głównie młodych mężczyzn. Charakteryzuje się jednostronnym nalotem na migdałku i owrzodzeniem pod nim. Objawy obejmują silny ból gardła, cuchnący oddech i uczucie „zawadzania” w gardle.
Niektóre wirusy, takie jak wirus opryszczki (Herpes simplex), mogą powodować zapalenie migdałków z towarzyszącym zapaleniem jamy ustnej i dziąseł, a także bolesnymi owrzodzeniami w okolicy warg i nosa. Z kolei angina wywołana wirusem Coxsackie A objawia się białymi pęcherzykami otoczonymi czerwoną obwódką, widocznymi na migdałkach, podniebieniu i wewnętrznej stronie policzków.
Przewlekłe zapalenie migdałków to stan rozwijający się po wielokrotnie nawracających ostrych infekcjach. W takich przypadkach dochodzi do zmian strukturalnych w migdałkach, co sprzyja ich dalszemu zapaleniu. Przewlekła forma choroby często prowadzi do przerostu migdałków, co może wymagać leczenia operacyjnego, szczególnie jeśli terapia farmakologiczna nie przynosi efektów.
Jednym z powikłań paciorkowcowego zapalenia migdałków może być szkarlatyna (płonica), szczególnie u dzieci. Choroba ta objawia się gorączką, bólem gardła, malinowym językiem oraz charakterystyczną wysypką na ciele.
Zapalenie migdałków, niezależnie od przyczyny, wymaga szybkiej diagnozy. Lekarz zwykle stawia rozpoznanie na podstawie badania klinicznego gardła i węzłów chłonnych. W razie wątpliwości pobiera się wymaz z migdałków, aby ustalić rodzaj drobnoustroju odpowiedzialnego za infekcję.
Jeśli zauważasz u siebie objawy wskazujące na zapalenie migdałków, takie jak ból gardła, gorączka czy naloty na migdałkach, zgłoś się do lekarza. Właściwa diagnoza i leczenie zapobiegają powikłaniom i przyspieszają powrót do zdrowia.