Choroby dietozależne to schorzenia wynikające z nieprawidłowych nawyków żywieniowych i niskiej jakości spożywanych produktów. W Polsce, podobnie jak w innych krajach rozwiniętych, ich występowanie jest alarmująco wysokie. Do najczęściej spotykanych chorób dietozależnych należą otyłość, cukrzyca typu 2, nadciśnienie tętnicze, miażdżyca, osteoporoza oraz niektóre nowotwory. Przyczyny tych schorzeń są złożone, jednak w większości przypadków można im zapobiegać, zmieniając styl życia i dietę.

Otyłość

Otyłość to jedno z największych wyzwań zdrowotnych współczesnego świata. Dotyczy ona 18% Polaków i 15% Polek. Nadwaga i otyłość są konsekwencją dodatniego bilansu energetycznego, czyli spożywania większej liczby kalorii niż organizm zużywa. Prowadzi to do nadmiernego gromadzenia tkanki tłuszczowej, co znacząco zwiększa ryzyko powikłań, takich jak cukrzyca, nadciśnienie czy choroby serca.

Na świecie otyłość dotyka ponad 650 milionów ludzi, a każdego roku powoduje ponad 4 miliony zgonów. W Polsce problem ten stale rośnie, co wynika m.in. z coraz mniejszej aktywności fizycznej i niezdrowych nawyków żywieniowych.

Cukrzyca typu 2

Cukrzyca typu 2 to kolejne poważne schorzenie dietozależne, które dotyczy około 2,9 miliona dorosłych Polaków. Stanowi 95% wszystkich przypadków cukrzycy i jest bezpośrednio powiązana z nadwagą, otyłością oraz brakiem ruchu. Choroba rozwija się stopniowo, często przez wiele lat, i może prowadzić do licznych powikłań, w tym uszkodzenia nerek, utraty wzroku czy problemów z krążeniem.

Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), zdrowa dieta, regularna aktywność fizyczna i utrzymanie prawidłowej masy ciała to kluczowe działania zapobiegające cukrzycy typu 2.

Choroby układu krążenia

Choroby sercowo-naczyniowe, takie jak miażdżyca czy nadciśnienie tętnicze, są główną przyczyną zgonów w krajach rozwiniętych. W Polsce nadciśnienie dotyczy około 31,5% dorosłej populacji, a u osób powyżej 65. roku życia częstość ta wzrasta do 75%.

Miażdżyca, wynikająca z nieprawidłowej diety i niskiej aktywności fizycznej, prowadzi do zwężenia naczyń krwionośnych, co może skutkować zawałem serca lub udarem mózgu. Zbilansowana dieta, ograniczenie soli i tłuszczów nasyconych oraz regularny ruch są podstawą prewencji tych schorzeń.

Osteoporoza

Osteoporoza to choroba kości, która powoduje ich osłabienie i zwiększa ryzyko złamań. Dotyka głównie kobiety po menopauzie – w Polsce cierpi na nią około 22% kobiet powyżej 50. roku życia. Głównymi przyczynami osteoporozy są niewystarczająca podaż wapnia i witaminy D w diecie oraz nadmiar fosforu. Profilaktyka tej choroby obejmuje suplementację wapnia i witaminy D, a także regularną aktywność fizyczną.

Profilaktyka chorób dietozależnych

Choroby dietozależne są jednymi z niewielu schorzeń, którym można skutecznie zapobiegać. Kluczowe działania profilaktyczne obejmują:

• Utrzymanie prawidłowej masy ciała: unikanie dodatniego bilansu energetycznego.
• Zbilansowaną dietę: ograniczenie spożycia cukru, soli, tłuszczów nasyconych oraz przetworzonej żywności, a także zwiększenie ilości błonnika, witamin i minerałów.
• Regularną aktywność fizyczną: co najmniej 150 minut umiarkowanego wysiłku tygodniowo.
• Unikanie używek: rzucenie palenia i ograniczenie spożycia alkoholu.

Podsumowanie

Choroby dietozależne stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia Polaków. Otyłość, cukrzyca, choroby serca czy osteoporoza wynikają w dużej mierze z nieprawidłowych nawyków żywieniowych i braku ruchu. Świadome wybory żywieniowe, regularna aktywność fizyczna oraz edukacja zdrowotna mogą znacząco zmniejszyć ryzyko ich wystąpienia. Jeśli chcesz zadbać o swoje zdrowie, zacznij od wprowadzenia małych zmian w codziennych nawykach – Twoje ciało na pewno Ci za to podziękuje.